Ertesi Gün Hapı Nedir? Nasıl Kullanılır?

Ertesi gün hapları korunmasız cinsel ilişkiden sonra gebeliği önlemek için kullanılan acil doğum kontrol yöntemlerinden biridir. Ertesi gün hapı prezervatif yırtılması veya doğum kontrol hapı unutulması gibi mecbur kalınan durumlarda kullanılmalıdır.

Bu yazımda “Ertesi gün hapı nedir? Nasıl kullanılır? Yan etkileri nelerdir?” gibi sıkça sorulan soruları cevaplayacağım.

Ertesi Gün Hapı Nedir?

Ertesi gün hapı bir kadının hamile kalmasını engeller. Ertesi gün hapının içinde yüksek doz progesteron hormonu bulunur ve bu hormon embriyonun rahime tutunmasına engel olur. Düzenli cinsel ilişkisi olan bir çift esas başka doğum kontrol yöntemlerini (kontrasepsiyon) tercih etmeli, ertesi gün hapını mecbur kaldığında kullanmalıdır.

Çünkü ertesi gün haplarının koruyuculuğu diğer doğum kontrol yöntemlerine göre (doğum kontrol hapı, rahim içi araç vs.) daha düşüktür. Ayrıca ertesi gün hapı adet düzenini bozabilir.

Bu nedenle çocuk istemeyen ve cinsel olarak aktif olan bir çift için ertesi gün haplarını Plan B olarak kabul etmeli, esas gebelikten korunmak için diğer doğum kontrol yöntemlerini tercih etmelidir.

İlginizi Çekebilir: Doğum Kontrol Yöntemleri

Ertesi Gün Hapı Ne İşe Yarar?

Ertesi gün hapı korunmasız bir ilişki sonrası gebelikten korunmak için kullanılan acil doğum kontrol yöntemlerinden biridir.

Ertesi gün hapı şu durumlarda kullanılır;

• Korunmasız cinsel ilişki
• Prezervatif yırtılması veya kayması
• Doğum kontrol hapını almayı unutmak
• Tecavüz

Embriyo rahime tutunmadan önce bu ilaç kullanılmalıdır. Embriyo rahime tutunduktan sonra kullanılması hamileliği engellemez. Bu nedenle korunmasız ilişkiden sonraki ilk 72 saat içinde hap içilmelidir.

Ertesi Gün Hapı Nasıl Gebelikten Korur?

Ertesi gün hapları içeriklerindeki yüksek doz progesteron sayesinde yumurtlamayı engelleyerek veya geciktirerek gebeliği önler. Ayrıca embriyonun rahime tutunmasını da engeller.

Düşük ilaçlarından farklı olarak ertesi gün hapları rahime tutunmuş olan embriyonun düşmesine neden olmaz. Yani implantasyon olduysa ertesi gün hapları etkili olmaz ve gebeliği önleyemez.

Ertesi Gün Hapı Nasıl Kullanılır?

Korunmasız cinsel ilişkiden sonra ilk 72 saatte (3 gün), mümkün olduğunca erken, tercihen ilk 12 saatte ertesi gün hapı içilmelidir.

Ertesi gün haplarının isim ve markalarına göre kullanım şekli değişir. Bazı haplar tek tablet alınırken bazıları 2 tablet şeklinde alınır. Ama burada esas önemli nokta ertesi gün hapının ne zaman içildiğidir.

Bazı çalışmalarda korunmasız ilişkiden sonraki 5 gün içinde hap alındığında da etkili olduğu belirtilse de, ertesi gün hapı ne kadar erken alınırsa o kadar etkili bir şekilde hamile kalmayı önleyecektir.

İlacı aldıktan sonraki ilk 3 saat içinde kusarsanız ilacı bulantı önleyici ilaç aldıktan sonra hemen tekrar almalısınız.

Ertesi Gün Hapı İsimleri ve Fiyatları

Piyasada birkaç marka ertesi gün hapları vardır. Bu hapların isimleri ve fiyatları şunlardır:

1. Nor**: Fiyatı 59 TL, içinde 750 mcg levonorgestrel vardır. Kutunun içinde 2 tablet vardır. Tek doz halinde 2 tablet birlikte alınmalıdır.
2. Ert**: Fiyatı 57 TL, bu markanın içinde 1.5 mg levonorgestrel vardır. Kutunun içinde 1 tablet vardır. Tek doz 1 tablet şeklinde hap içilir.
3. Postp**: Fiyatı 57 TL, bu markanın içinde 1.5 mg levonorgestrel vardır. Kutunun içinde 1 tablet vardır. Tek doz 1 tablet şeklinde kullanılır.
4. El**: Fiyatı 83 TL, bu markanın içinde 30 mg Ulipristal vardır. Kutunun içinde 1 tablet vardır. Tek doz 1 tablet şeklinde ertesi gün hapı içilir.

Ertesi Gün Hapı Yan Etkileri

Her ilaç gibi ertesi gün haplarının da bazı yan etkileri vardır. En sık görülen yan etkiler şunlardır;

• Bulantı kusma
• Halsizlik
• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Memelerde hassasiyet
• Adet dışı kanama
• Aşırı adet kanaması
• Kasık ağrısı
• Adet gecikmesi

Ertesi Gün Haplarının Etkinliği Ne Kadardır?

Ertesi gün hapları %99 gebeliği önler. Ancak kilolu hastalarda hapın koruyuculuğunu azaldığı yapılan çalışmalarda gösterilmiştir. Hapı aldıktan sonra 3 saat içinde kusma olursa ilaç etkinliğini kaybeder. Bu durumda ilaç tekrar alınmalı veya başka bir acil korunma metodu seçilmelidir.

Normalde ertesi gün hapları da adet düzenini bozabilir, adet gecikmesine neden olabilir. Böyle bir durumda adet gecikmesini ilaca bağlamadan önce mutlaka kanda gebelik testi (BHCG) bakılmalı ve gebelik olmadığından emin olunmalıdır.

Ertesi gün hapına rağmen gebelik olduysa ve istenmeyen gebelik durumu söz konusu ise kürtaj ile gebelik sonlandırılabilir.

Ertesi Gün Hapı En Fazla Ne Kadar Kullanılabilir?

Ertesi gün hapları düzenli korunma yöntemi değildir. Acil durumlarda ve mecbur kalındığında kullanılan bir doğum kontrol yöntemidir.

Aynı ay ertesi gün hapını birkaç kez kullanmak zorunda kaldıysanız, ilacın etkinliğinin azalacağını ve adet düzeninizin bozulabileceğini unutmayın.

Bu nedenle ertesi gün hapları aynı ay içinde birden fazla kullanılmamalıdır. Eğer ertesi gün hapına sık ihtiyaç duyuyorsanız düzenli bir doğum kontrol yöntemi (kontrasepsiyon) seçmelisiniz. Bunun için de kadın doğum doktorunuzla görüşmelisiniz.

Ertesi Gün Hapını Kimler Kullanamaz?

Emzirirken ertesi gün haplarını dikkatli kullanmak gerekir, çünkü bu hapların içeriğindeki etken madde anne sütüne geçer. Bu nedenle bu ilaçları aldıktan sonra 8 saat emzirmemeniz gerekir. Mümkünse emzirip hemen ilacı almak gerekir ve 8 saat boyunca emzirmemek gerekir. Eğer bu süreçte süt geliyorsa pompa ile sütü çekip atmak gerekir.

Emzirme dışında progesteron alerjisi olanlar da ertesi gün hapını dikkatli kullanmalıdır. Rifampisin türevi ilaç kullananlar, mide koruyucu kullananlarda ertesi gün hapının etkinliği düşebilir, doz yükseltilmesi gerekebilir.

Bakireler Ertesi Gün Hapı Kullanabilir mi?

Evet bekarlar da ertesi gün hapını kullanabilir. Biliyorsunuz ki kızlık zarı bozulmadan da hamilelik olabilir. O yüzden yumurtlama döneminde genital bölge üzerine boşalma olduysa gebe kalınabilir. Bu durumda ertesi gün hapını en yakın zamanda içmek gerekir.

İlginizi Çekebilir: Kızlık Zarı Bozulmadan Hamilelik Olur mu?

Ertesi Gün Hapı Yerine Ne Kullanılabilir?

Acil doğum kontrol yöntemlerinden en sık uygulanan ertesi gün haplarıdır. Ancak ertesi gün yapı yerine yüksek doz doğum kontrol hapı veya acil spiral takılması yöntemleri de gebelikten korur. Acil korunma yöntemi olarak bu yöntemler tercih edilebilir.

Ertesi Gün Hapı Adeti Geciktirir mi?

Ertesi gün hapı hormon içerdiği için adet düzenini etkiler. Adet gecikmesi, erken adet görme veya ara kanama gibi adet düzensizliklerine neden olabilir. Bu nedenle ertesi gün haplarının çok sık kullanılması tavsiye edilmez.

Sonuç olarak ertesi gün haplarını rutin olarak kullanmamalısınız. Bunun yerine etkinliği daha yüksek doğum kontrol yöntemlerini tercih etmelisiniz. Size en uygun doğum kontrol yöntemine kadın doğum doktorunuz karar verecektir.

Sağlıkla ve sevgiyle kalın…

Sık Sorulan Sorular

1- Ertesi Gün Hapı Ne Zaman Kullanılır?

Ertesi gün hapları korunmasız ilişkiden sonraki ilk 72 saat içinde kullanılır.

2- Ertesi Gün Hapı Kaç Tane İçilmeli?

Ertesi gün hapının markalarına göre kaç tane içileceği değişir. Prospektüsü okuyarak veya doktorunuza sorarak kaç tane içeceğinizi öğrenebilirsiniz.

3- Ertesi Gün Hapı Kaç Gün Kullanılır?

Ertesi gün hapı markasına göre tek doz veya 2 doz şeklinde sadece 1 gün kullanılır.

4- Ertesi Gün Hapı Kullanıp Hamile Kalan Var mı?

Evet, ertesi gün hapı yüzde yüz korumaz. Ertesi gün hapı kullanmasına rağmen hamile kalan çok hasta vardır. Bu nedenle ertesi gün hapı almanıza rağmen gebelik şüpheniz varsa mutlaka kanda gebelik testi yaptırın.

5- Ertesi Gün Hapı Ne Kadar Güvenli?

Ertesi gün haplarının bazı yan etkileri olsa da vücuda kalıcı zararı yoktur. Etkinliği de %99 civarındadır.

Referanslar

• Black KI, Hussainy SY. Emergency contraception: Oral and intrauterine options. Aust Fam Physician. 2017 Oct;46(10):722-726. [PubMed]
• Festin MPR, Peregoudov A, Seuc A, Kiarie J, Temmerman M. Effect of BMI and body weight on pregnancy rates with LNG as emergency contraception: analysis of four WHO HRP studies. Contraception. 2017 Jan;95(1):50-54.
• Shen J, Che Y, Showell E, Chen K, Cheng L. Interventions for emergency contraception. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Jan 20;1:CD001324. [PMC free article] [PubMed]