Gebelik Takibi Ankara

Gebelik takibi ve düzenli kontroller, sağlıklı bir bebek dünyaya getirmek için sağlık bakanlığı tarafından birinci basamak sağlık kuruluşlarında yapılması gereken bir kontroldür.

Gebe kalmak ve sağlıklı bir doğum yapmak dünyanın en mucizevi olaylarından biridir. Her anne-baba adayı bebeğinin sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesini ister. Bunun için de anne adayına bazı sorumluluklar düşmektedir.

Gebelik takibine geçmeden önce “Gebelik nasıl oluşur? Gebe olduğunuzu nasıl anlarsınız? Hamile kalmadan önce nelere dikkat edilmesi gerekir?” gibi merak edilen soruları cevaplayalım.

Nasıl Hamile Kalınır?

Gebelik, döllenmiş yumurtanın rahime yerleşmesiyle oluşur. Peki, nasıl hamile kalınır?Kadınlarda her ay 1 yumurta gelişir ve gelişen bu yumurta belli bir büyüklüğe geldiği zaman yumurtlama (ovulasyon) gerçekleşir.

Yumurtlama genelde adetin 12-14. Günlerinde meydana gelir. Yumurtlama ile yumurtalıktan atılan yumurta tüplerin ucundaki fimbrialar yardımı ile tüpe alınır. Tüpe gelen bu yumurtanın ortalama ömrü 24 saattir. 24 saat içinde spermle karşılaşırsa gebelik oluşur. Spermler vajinadan yukarı doğru ilerleyerek, rahim ağzı ve rahimden geçerek tüplere ulaşır. Yumurta ile sperm ilk defa tüplerde karşılaşır ve döllenme tüplerde gerçekleşir.

Döllenme (fertilizasyon) sonrası oluşan embriyo 3 gün tüpte bekler ve sonra tekrar rahime göç eder. Rahimde 2 gün daha vakit geçirip embriyo olgunlaştıktan sonra rahime tutunma (implantasyon) gerçekleşir.

Döllenmiş embriyonun rahime tutunması ile hamile kalınır. Embriyonun rahime tutunması sırasında hafif lekelenme olabilir. Bu kanamaya fizyolojik bebeğin tutunma kanaması denir ve normal kabul edilir.

Hamile Olduğunuzu Nasıl Anlarsınız?

Gebelik tanısı adet gecikmesi ve gebelik testi ile konur. Bu nedenle adet gecikmesi olan bir kadın, gebelik testi ile hamile olduğunu anlar.

Bazen bir kadın adet gördüğünü zanneder, ama aslında gebedir. Adet zannettiği kanama aslında bebeğin tutunma kanaması veya düşük tehlikesi nedeniyle olan kanamadır.

Bu duruma halk arasında üstüne görme denir. Bu nedenle eğer adet gecikti ve ardından kanama olduysa veya olan kanama adetten farklı ise mutlaka gebeliği ekarte etmek gerekir.

Gebelik Testi Ne Zaman Yapılır?

Gebelik testi kanda veya idrarda yapılır. Kesin olarak gebe olduğunuzu ilişkiden en erken 1 hafta sonra kanda, 2 hafta sonra idrarda yapılan gebelik testi ile anlarsınız.

İdrarla yapılan testte çift çizgi çıkması, kanda ise BHCG in >5 mıu/ml olması gebe olduğunuz anlamına gelir. İdrar testi negatif çıktı ama ciddi gebelik şüpheniz varsa kanda mutlaka BHCG baktırmanız gerekir.

Gebelik testinde ikinci çizgi silik çıktıysa veya 2 test yaptınız ama sonuçlar birbirinden farklı çıktıysa mutlaka kanda gebelik testi ile hamile olup olmadığınızdan emin olmanız gerekir.

Gebelik Testlerinin Doğruluğu Ne Kadardır?

İdrarda yapılan gebelik testi %90, kanda yapılan BHCG testi %100 doğru sonuç verir. Eczanelerde ya da evlerde hazır test kitleri yardımıyla uygulanan idrarda gebelik testlerinin doğruluğu üretici firma tarafından her ne kadar %99 olarak belirtilse de yapılan çalışmalar özellikle adet gecikmesinin 10 günden daha az olduğu durumlarda hata oranının %50’lerde olabileceğini göstermektedir.

“Hata” genellikle testin hassasiyetinin düşük olması nedeniyle var olan bir gebeliği saptayamaması şeklinde olmaktadır. Ancak tam tersi de mümkündür.

Laboratuvarda uygulanan idrarda gebelik testleri ise adet gecikmesinin beşinci gününden itibaren güvenilir, doğru sonuç verebilmektedir. Bu testler daha düşük hormon seviyelerini tanıyabilen ve bu yüzden de hazır test kitlerine göre daha hassas olan testlerdir.

İdrar testleri ß-HCG’nin varlığını ya da yokluğunu saptayabilirken kan testleri ß-HCG’nin kandaki seviyesini saptarlar. Böylece hormon salgısının başladığı en erken dönemlerde, henüz adet günü gelmeden kanda ß-HCG seviyesi saptanarak erken gebeliğin tanısı konabilir ya da gebelik oluşmadığı yönünde kesin karar verilebilir.

Kanda ß-HCG testi gebelik testi olarak kullanılmasının yanında dış gebelik, mol gebeliği, düşük gibi durumların tanısında da kullanılan oldukça değerli bir tanı aracıdır.

Gebelikte öncelikle progesteron hormonunun yükselişine bağlı olarak, adeta adet öncesi sürecin uzamış hali bulunur. Göğüslerde ağrı ve büyüme belirgin olabilir. Meme dokusunun belirli evrelerinin gelişiminin ilk gebelik sırasında oluşması nedeniyle bu şikayetler ilk gebelikte daha şiddetli olabilir.

Karında erken dönemde başlayan şişlik hissi bulunabilir. Kasık bölgesinde “adet görecekmiş gibi” sancı şikayeti birçok kadın tarafından dile getirilir ve gelecekteki bir düşüğe işaret edebileceği kaygısı uyandırır. Muhtemelen pelvik toplardamar sisteminde kan göllenmesi ( konjesyon) ile ilişkili bu şikayet gerçekte düşük habercisi olarak değerlendirilmemelidir.

Gebelik Belirtileri Nelerdir?

Gebelik belirtileri ile bir kadın hamile olduğunu anlayabilir. Ama daha önce de belirttiğim gibi kesin gebelik teşhisi kanda gebelik testi ile yapılır.

Gebelik belirtileri genelde hamileliğin 5-6. Haftalarında başlar. Ama şunu unutmayın; bu belirtileri yaşamıyor olmanız hamile olmadığınız anlamına gelmez. Aynı şekilde bu belirtilerden bazılarını yaşıyor olmanız da kesin hamile olduğunuz anlamına gelmez.

Sık görülen gebelik belirtileri şunlardır:

1. Adet gecikmesi (bazı kadınlarda hamilelik olduğu halde kanama olabilir ve bunu sanki adetmiş gibi algılayabilirler. Halk arasında üstüne görme denilen bu durum yönünden hastanın uyanık olması gerekir)
2. Bulantı-kusma
3. Memelerde hassasiyet ve büyüme
4. Kasıklarda ağrı (sanki adet olacakmış gibi bir ağrı olur)
5. Uyku kalitesinde bozulma, gece sık sık uyanma
6. Halsizlik
7. Sık idrara çıkma
8. Baş dönmesi
9. Ruh halinde değişiklikler, kırılgınlaşma
10. İştahın artması veya bazı yiyeceklerden tiksinme

Gebelik Haftası Hesaplama

Gebelik haftası hesaplanırken son adet tarihinin ilk günü baz alınır. Yani adetin 1. Günü hamilelik oluşmuş gibi kabul edilir. Aslında adetli iken hiçbir kadın gebe kalamaz. Yumurtlama olduktan sonra gebelik oluşur. Yumurtlama da ortalama adetin 14. Günü gerçekleşir.

Yani son adet tarihi dikkate alınarak yapılan gebelik haftası hesaplamada bebek 2 hafta büyük söylenir. Çünkü yumurtlama genelde adetin 14. Günü gerçekleşir. Ama gebelik haftası hesaplamayı standardize edebilmek için adetin 1. Günü gebelik başlamış gibi sayılır.

Beklenen doğum tarihi ve gebelik haftası hesaplama Naegele formülü ile kolayca hesaplanır. Naegele formülüne göre son adetin 1. Gününe 7 gün eklenir, aydan 3 çıkarılır. Örneğin son adet tarihinin başlangıcı 11Temmuz (11-07) olan bir kadının beklenen doğum tarihi 18 Nisan’dır.(11+7= 18, 7-3= 4).

Ayrıca gebelik haftası hesaplanırken biten hafta söylenir, girilen hafta söylenmez. Örneğin 12 hafta 3 günlük gebelik demek, 12 hafta bitmiş 13. Haftadan da 3 gün alınmış demektir.

Gebelik Ultrasonla Ne Zaman Belli Olur?

Gebelik ultrasonla son adete göre 4-5. Hafta civarında belli olur. Önce gebelik kesesi görülür. Gebelik kesesi görülemiyorsa ya gebelik çok küçüktür, geç döllenme olmuş olabilir, ya da sağlıksız bir gebelik vardır.

Gebelik kesesi ultrasonla görülemiyorsa kanda BHCG bakmak gerekir. BHCG 1000-1500 ıu/l ama kese görülemiyorsa dış gebelik şüphesi gündeme gelir.

Gebelik kesesi ultrasonla görüldükten 1 hafta sonra yolk sac denilen sarı cisim kesenin içinde görülür.

Bebeğin kalp atışları gebeliğin 6. Haftasında ultrasonla duyulur. Kalp atışını duymak için bebeğin boyunun en az 5 mm olması gerekir. Kalp atışı duyulamazsa 1 hafta sonra tekrar kontrol etmek gerekir. Çünkü bazen geç döllenme nedeniyle bebeğin kalp atışları geç duyulabilir.

Hamilelik Kaç Hafta Sürer?

Son adet tarihi baz alındığında hamilelik 40 hafta sürer. Gün olarak da hamilelik 280 gün sürer. Bu süre halk arasında 9 ay 10 gün sürer şeklinde hesaplanır. Ama ay üzerinden yapılan gebelik haftası hesaplaması kafa karıştırır. Çünkü ay hesabı yapıldığında her aydan gelen 2-3 günlük artık günler hesaplamayı karıştırır. Bu nedenle hamilelik haftası hesaplanırken hafta hesabı yapmak daha doğrudur.

Gebelik 3 trimestere ayrılır. Her bir trimesterde anne adayının vücudundaki değişiklikler, dikkat edilecek noktalar ve yapılacak testler değişir.

• 1. Trimester: Gebeliğin ilk 3 aylık dönemi 1. Trimester olarak kabul edilir. Hafta olarak da 14. Haftaya kadar olan dönem gebeliğin 1. Trimesteri olarak kabul edilir. Bu dönem bebeğin organlarının geliştiği dönemdir. Bu dönemde fetüs dışardan gelen zararlı maddelere (teratojen maddelere) çok hassastır.
• 2. Trimester: Hamileliğin 14-28. Haftalar arası 2. Trimester olarak kabul edilir.
• 3. Trimester: 28-40 hafta arası ise gebeliğin 3. Trimesteri olarak kabul edilir.

Gebe Kalmadan Önce Yapılması Gerekenler

Gebe kalmayı planlayan bir kadının mutlaka gebelikten en az 1 ay önce 0.4 mg/gün folik asit desteği alması ve bu desteğin gebeliğin ilk 3 ayı boyunca devam etmesi gerektiği tüm bilimsel komiteler tarafından önerilmektedir. Yapılan çalışmalarda, folik asit desteğinin nöral tüp defekti riskini anlamlı bir şekilde azalttığı gösterilmiştir.

Gebeliği olumsuz etkileyebilecek herhangi bir maternal veya fetal faktörler bulunması durumunda gebelik yüksek riskli olarak tanımlanır. Örneğin, gebelik diyabeti, preeklampsi, erken doğum, tekrarlayan gebelik kayıpları vs. riskli gebelik kategorisine girer. Riskli gebelik varsa takipler daha sık aralıklarla yapılmalıdır.

Gebelikte Yapılması Gereken Testler Nelerdir?

Gebelikte yapılması gereken testleri gebelik trimesterine göre ayırabiliriz. 3 trimesterin her birinde farklı testler uygulanır. Yapılan bu testler hem annenin hem de bebeğin sağlığını anlamak için ve gerekli önlemleri almak için yapılan testlerdir.

1.Trimester Testleri

Gebeliğin 1. Trimesteri ilk 14 haftayı kapsamaktadır. Gebe kadının ilk muayenesinde aşağıdaki testler yapılır.

• Tam kan sayımı
• Karaciğer fonksiyon testleri
• Böbrek fonksiyon testleri
• Kan grubu
• TSH
• VDRL
• Toksoplazma
• Rubella
• CMV (Sitomegalovirüs)
• Hepatit markerları
• HIV
• İdrar kültürü ve idrar tahlili

Gebeliğin 11-14. Haftaları arasında ise ikili tarama testi yapılır. İkili tarama testinin yapılacağı gün ultrasonla ense kalınlığı ölçümü yapılır ve burun kemiğinin olup olmadığına bakılır. Ense kalınlığına latince nukal translucency (NT) de denir.

İkili tarama testi ile Trizomi 21 ve 18 açısından yüksek risk olup olmadığı kontrol edilir. İkili tarama testi için hastadan kan alınır ve risk grubunda olup olmadığı belirlenir. Eğer down sendromu riski çıkarsa ileri basamak testlere geçilir (Amniyosentez, CVS).

TORCH enfeksiyonları gebelikte geçirilirse bebekte zeka geriliği, körlük, sağırlık gibi konjenital anomalilere neden olabilir. Bu nedenle gebeliğin başında mutlaka TORCH enfeksiyonlarına bakılır. TORCH enfeksiyonu içerisine toksoplazma, rubella (kızamıkçık) ve sitomegalovirüs enfeksiyonları girer.

Annede tiroid hormonu eksikliği düşük ve bebekte zeka geriliğine neden olabilir. Bu nedenle mutlaka gebeliğin başında guatr, hipotiroidi açısından TSH değerine bakmak gerekir. TSH>2,5 ise takviye tiroid hormonu (euthyrox, levotron vs) başlamak gerekir.

Kan grubu da kan uyuşmazlığı olup olmadığını anlamak için bakılır. Eğer kan uyuşmazlığı varsa gebeliğin 28. haftasında ve gerekirse doğumdan sonra RH immunglobulin yapmak gerekir.

Karaciğer fonksiyon testleri (ALT, AST), böbrek fonksiyon testleri (üre, kreatin), hemogram da hamileliğin başında kontrol edilmelidir. Eğer bu değerlerde sorun varsa, organlara zarar gelmeden, hamilelik büyümeden tedavi vermek gerekir.

2.Trimester Testleri

Hamileliğin 16-18. Haftaları arasında Trizomiler (Down Sendromu, Edward sendromu, Patau sendromu) ve nöral tüp defekti riskini ölçmek için dörtlü tarama testi yapılır.

Eskiden bu haftalarda üçlü tarama testi yapılırdı. Ancak üçlü tarama testinin güvenilirliği dörtlü teste göre daha düşük olduğu için günümüzde üçlü testin yerini dörtlü tarama testi almıştır. Dörtlü testin doğruluğu %85 iken üçlü testin doğruluğu %65 civarındadır.

Gebeliğin 20-22. Haftaları arasında ayrıntılı ultrason yapılır. Detaylı ultrasonda bebekte anatomik bir anomali olup olmadığı incelenir.

24-28. haftalar arasında ise gebelik şekeri olup olmadığını anlamak için şeker yükleme testi yapılır. Şeker yükleme testi 50 gr şekerli solüsyon ile yapılır. Şekerli su içildikten 1 saat sonra kan şekerine bakılır. Kan şekeri 140 ın üzerinde ise gestasyonel diyabet tanısı koymak için 100 gr şeker yükleme testi yapılır.

Gebeliğin 28. haftasında eğer kan uyuşmazlığı varsa kan uyuşmazlığı iğnesinin yapılması, diğer gebelikte kan uyuşmazlığına bağlı bebekte sakatlık riskini %99 azaltacaktır.

Kan uyuşmazlığı iğnesi yapmadan önce indirek coombs testi yapılmalı, sonuç negatif ise kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmalıdır.

3.Trimester Testleri

Gebeliğin 32. haftasından itibaren her muayenede NST (Non Stres Test) yapılmaya başlanır. NST fetal iyilik testlerinden biridir. Bebeğin iyi olduğunu %90 doğrulukla gösterir.

32. haftada tekrar kan sayımı ve idrar tahlili yapılır. Doğum yaklaştığı için kansızlık olup olmadığı veya idrar yolu enfeksiyonu araştırılır. Kansızlık varsa ağızdan veya damardan kan ilacı vermek gerekir. Çünkü doğumda her şey normal olsa bile 1-2 ünite kan kaybı olacaktır. Bu nedenle bir kadının doğuma kansız girmemesi gerekir. Doğuma yakın tekrar kan sayımı yapılır. Kansızlık varsa ona göre doğuma kan hazırlatarak girilir.

Normal doğum yapacak hastalarda 36. Haftada grup b streptokok enfeksiyonunu ekarte etmek için vajen kültürü alınır. Enfeksiyon varsa, yeni doğan sepsisini engellemek için anne adayına antibiyotik tedavisi verilir.

Hamilelikte Yapılan Tarama Testleri

Hamilelikte yapılan tarama testleri bebekte genetik, doğuştan anomalileri önceden saptamak için yapılan testlerdir.

Tarama testleri ikili test, üçlü test, dörtlü test, ense kalınlığı ölçümü ve ayrıntılı ultrasonu kapsar. Bu testlerde şüpheli bir durum görülürse tanı koymak için invazif testlere geçilir. Çünkü tarama testlerinin güvenilirliği %80 civarındadır.

Genetik problemlere tanı koymak için gebeliğin 11-14. Haftaları arasında koryon villus biyopsisi (CVS) yapılabilir. Ya da 16-18. Haftalar arasında amniyosentez yapılabilir.

Son yıllarda yapılmaya başlanan anne kanında fetal DNA testinin (NIPT) güvenilirliği %99 civarındadır. Fetal DNA testi için anne adayından kan alınır. Bu kandaki fetal hücreler genetik olarak incelenir.

Fetal DNA testinin farklı markaları ve çalışma şekilleri olsa da sonuç 1 haftada çıkar. Fetal DNA testinin tek dezavantajı maliyettir. Genelde yurt dışında çalışıldığı için fiyat diğer tarama testlerine göre daha yüksektir.

Ankara Gebelik Takibi Nasıl Yapılır?

Gebelik takibi, risk faktörü bulunmayan sağlıklı gebeliklerde 28. haftaya kadar 4 hafta aralıklarla, 28-36 hafta arası 2 hafta aralıklarla, 36. haftadan sonra ise haftada 1 defa olmalıdır. Eğer herhangi bir risk faktörü varsa daha sık aralıklarla takip yapılmalıdır.

Gebeliğin ilk 3 ayında ayda bir takip önerilse de ben gebelik takibi pratiğimde ilk 3 ay 2 haftada bir hastalarımı görmekteyim. Çünkü ilk 3 ay düşük riski vardır. Düşük diğer adıyla gebelik kaybı kanama, ağrı gibi belirtiler vermeden de gerçekleşebilir. Anne adayı bebeğin hareketlerini de hissedemediği için, bebeğin kalp atışı dursa bile anne adayı bunu fark edemeyebilir. Bu nedenle ilk 3 ay 2 haftada bir gebelik takibi yapmak daha doğru bir yol olacaktır.

Gebelik takibi sırasında düzenli olarak anne adayının kilo alımı takip edilmelidir. Yapılan çalışmalarda, gebelikte alınan kilo ile bebeğin kilosunun korele olduğu gösterilmiştir. Özellikle beslenme düzeni ile ilgili hasta detaylı olarak bilgilendirilmeli, gerekirse diyetisyenden destek alınmalıdır.

Gebelik takibi sırasında her kontrolde özellikle 20. gebelik haftasından sonra tansiyon düzenli olarak ölçülmelidir. Gebelik zehirlenmesi de denilen preeklampside yüksek tansiyon, idrarda protein kaybı görülür. Gebelikte tansiyon için sınır 140/90 dır. Bunun üzerinde olan tansiyon ölçümleri yakın takip edilmeli, gerekirse ilaç başlanmalıdır.

Preeklampsi hem anne hem de bebek için mortalite ve morbidite nedenidir. Bu nedenle her gebenin hamilelik takibi sırasında tansiyonları ölçülmelidir.

Gebelik takibinin son aylarında hasta doğum şekli ile ilgili bilgilendirilmelidir. Hem normal vajinal doğum, hem de sezaryenin avantaj ve dezavantajları hasta ile detaylı bir şekilde tartışılmalı, anneyi ve bebeği riske atmayacak en uygun doğum şekli belirlenmelidir.

Gebelikte Sık Görülen Şikâyetler

Hamilelikte hormonların ve kilo almanın etkisiyle saçtan tırnağa vücutta ciddi değişiklikler olur. Gebelikte görülen bu fizyolojik değişikliklere bağlı olarak bazı şikayetler ve belirtiler görülür. Gebelikte görülen bu şikayetlerin bazıları normal kabul edilirken, bazıları anormal kabul edilir.

Gebelerin sıklıkla yakındığı şikayetler şunlardır:

1. Halsizlik
2. Aşırı uyuma isteği, uyku hali
3. Memelerde dolgunluk, hassasiyet
4. Kabızlık
5. Hemoroid (Basur)
6. Mide yanması (Reflu)
7. Akıntı
8. Bulantı ve kusma (Hiperemezis)
9. Aşırı tükrük salgısı (Hipersalivasyon)
10. Aşerme (Pika)
11. Baş ağrısı
12. Kasık ve karın ağrısı
13. Kramplar
14. Sık idrara çıkma
15. Gebelik maskesi (Kloazma)
16. Çatlak
17. Varisler
18. Nefes darlığı
19. Bel ağrısı
20. Ayaklarda şişme
21. Göğüsten süt gelmesi
22. Uykusuzluk

Bu belirtiler normal kabul edilmeden önce hasta muayene edilmeli ve gerekli testler yapılmalıdır. Eğer muayene ve testlerde problem yoksa bu şikayetler gebelikte normal kabul edilmelidir. Ama şikayetleri azaltmak için gerekli öneri ve ilaç tedavisinin verilmesi gerekir.

Hamilelikte Tehlike Belirtileri

Gebeliğin hangi döneminde olursanız olun, aşağıdaki belirtilerden biri varsa acilen doktorunuzu aramanız gerekir.

• Kanama

Düşük tehlikesi, erken doğum, plasenta previa (eşin önde olması), dekolman plasenta (eşin erken ayrılması) kaynaklı gebelik kanaması olabilir.

• Aşırı bulantı kusma

Gebelikte bulantı kusma %70 görülür. Ancak aşırı bulantı kusma (hiperemezis) vücudun elektrolit dengesini bozabilir, hastayı ketoza sokabilir. Bu durumlarda serum ve ilaç tedavisi vermek gerekir.

• Şiddetli baş ağrısı

Gebelikte baş ağrısı normalde olabilir. Ancak şiddetli baş ağrısı preeklampsi (gebelik zehirlenmesi), serebrovasküler olay, nörolojik problemler nedeniyle olabilir, araştırmak gerekir.

• Elde ve yüzde şişme

Gebelikte ayaklarda şişlik olması normaldir. Ancak elde ve yüzde şişme preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) kaynaklı olabilir.

• Bacakta kızarıklık, hassasiyet, ağrı

Hamilelikte kan pıhtılaşması artar. Buna bağlı olarak da bacaklarda tromboflebit gelişebilir. Tromboflebit tedavi edilmezse emboliye neden olabilir.

• Karın ağrısı

Gebelikte kasık ve karın ağrısı dış gebelik, erken doğum, dekolman plasentanın habercisi olabilir.

• Akıntı

Vajinal enfeksiyonlar akıntıya neden olur. Ama bazen su gelmesi de akıntı gibi belirti verir. Bu nedenle yoğun akıntı şikayeti olan hastada suyun gelip gelmediği kontrol edilmelidir.

• Bulanık görme, kısmi körlük, sinek uçuşması gibi görme bozuklukları

Gebelikte görme bozuklukları preeklampsi veya serebrovasküler olay kaynaklı olabilir. Mutlaka araştırılmalıdır.

• İdrar yaparken yanma, ağrı
• Ateş
• Bebek hareketlerinde azalma

Bebek hareketlerinde azalma fetal distress (bebeğin sıkıntıya girmesi) kaynaklı olabilir. Mutlaka NST ve ultrason ile fetal iyilik hali değerlendirilmelidir.

Gebelikte Beslenme ve Egzersiz

Anne adayının sağlıklı bir gebelik geçirmesi için ve bebeğin sağlıklı gelişimi için gebelikte beslenme çok önemlidir. Gebelikte sağlıklı beslenme için aşağıdaki noktalara dikkat etmek gerekir.

• Sık sık, az az beslenin
• Bol su tüketin
• Protein ağırlıklı beslenin
• Sebze ve meyve tüketmeyi ihmal etmeyin
• Haftada 2 defa balık tüketin
• Günlük 4 porsiyon süt ve süt ürünleri alın
• Bitki çaylarında uzak durun (Ihlamur, nane-limon hariç)
• Yatmaya yakın yemek yemeyin

Gebelikte egzersize hamileliğin 16. Haftadan sonra başlanabilir. Gebelik egzersizleri arasında en iyisi yürüyüş, yüzme, yoga ve pilatestir. Bu egzersizlerin düzenli yapılması hem hamileliğin rahat geçmesini hem de doğumun kolay olmasını sağlar.

Cinsiyet Ne Zaman Belli Olur?

Bebeğin cinsiyeti en erken gebeliğin 11-12. Haftasında belli olur. Ama bu haftadaki cinsiyet tahminlerinde yanılma olabilir. Cinsiyet kesin olarak gebeliğin 16. Haftasında ultrasonla belli olur.

Fetal DNA testinde de bebeğin cinsiyeti kesin olarak belli olur. Ancak cinsiyetin hastaya ve doktora söylenmesi yasaktır.

Bebek Hareketleri Ne Zaman Hissedilmeye Başlar?

Bebek hareketleri ilk gebeliklerde gebeliğin 18-20. Haftaları arasında hissedilmeye başlar. Ancak daha önce doğum yapmış kadınlarda 14. Gebelik haftasında bile hissedilebilir.

Anne adayı ne kadar zayıfsa bebek hareketleri o kadar erken hissedilecektir. Gebenin yağ dokusu ne kadar fazlaysa o kadar geç hissedecektir.

Bazı hamileler daha erken haftalarda bebeğin hareketlerini hissettiğini sanabilir. Ancak bu bebek hareketi değil, barsak hareketleridir.

Riskli Gebelik Nedir?

Riskli gebelik veya yüksek riskli gebeliğiniz varsa hamilelikte, doğumda veya doğumdan sonra problem yaşama ihtimaliniz artar, o yüzden normal gebeliklere göre daha yakından takip edilmeniz gerekir.

Gebelikten önce var olan hastalıklarınız nedeniyle veya gebelikte ortaya çıkan bazı problemler nedeniyle hamilelik riskli gebelik veya yüksek riskli gebelik olarak kabul edilir. Bu durumda gebelik riskli gebelik veya yüksek riskli gebelik (perinatolog) uzmanı tarafından takip edilmelidir.

Aşağıdaki nedenlerden bir veya daha fazlası varsa gebelik riskli veya yüksek riskli gebelik olarak kabul edilir.

Gebelikten Önce Anne Adayında Var Olan Mevcut Hastalıklar

1. Önceki gebeliklerde tekrarlayan düşük veya erken doğum öyküsünün olması
2. Anne adayında orak hücreli anemi, talasemi gibi kan hastalıklarının olması
3. Anne adayında kronik böbrek, kalp, karaciğer, bağ dokusu hastalığının olması (erken doğum, bebekte gelişme geriliği, yüksek tansiyon, preeklampsi riski gebelikte artar)
4. Depresyon
5. Anne adayında hipertansiyon, şeker, guatr gibi hastalıkların mevcut olması (Bebekte gelişme geriliği, preeklampsi, dekolman plasenta denilen eşin erken ayrılması, ani bebek ölüm riski artar)
6. Anne yaşının >35 veya<18 olması
7. Obesite (vücut kitle indeksi>30 ), diyabet, hipertansiyon, iri bebek ve buna bağlı zor doğum riskini artırır. Aşırı zayıf anne adayında (vücut kitle indeksi<18) ise erken doğum riski ve bebekte gelişme geriliği riski artar

Gebelikle Beraber Ortaya Çıkan Riskli Gebelik Nedenleri

1. Bebekte genetik veya anatomik sakatlık saptanması
2. Gebelik şekeri (Gestasyonel diyabet)
3. Preeklampsi, eklampsi (gebelik zehirlemesi)
4. Vajinal kanama
5. Çoğul gebelik (ikiz gebelik, üçüz gebelik)
6. Bebekte gelişim problemi olması
7. Bebeğin suyunun azalması
8. Kan uyuşmazlığının olması
9. Erken doğum riskinin olması ( sancı, rahim ağzı yetmezliği)

Riskli Gebelik Takibi Nasıl Olmalıdır?

Yukarıda sayılan risk faktörleri olan kadınların mutlaka gebe kalmadan önce kadın doğum doktoru ile görüşmesi gerekir. Mevcut hastalığı tedavi edildikten sonra veya değerleri düzene sokulduktan sonra gebelik planlanmalıdır.

Örneğin şeker, hipertansiyon, kansızlık gibi hastalıkları varsa önce bunlar tedavi edilir sonra gebelik planlanır. Böylelikle hem annenin hem de bebeğin hayatı riske atılmadan sağlıklı bir gebelik ve bebek elde edilebilir.

Risk faktörleri yoksa bile gebelikte önerilen tarama testleri (ikili tarama, dörtlü tarama, ayrıntılı ulrasonografi, şeker yükleme testi) ile hamile kadının riskli veya yüksek riskli gebelik kategorisinde olup olmadığı belirlenmelidir. Eğer riskli gebelik grubundaysa gerekli önlemler alınarak en az zararla veya tamamen sağlıklı bir şekilde bebek dünyaya getirmesi sağlanmalıdır. Bunun için de riskli gebelik veya yüksek riskli gebelik takibi daha sık aralıklarla, daha titiz bir şekilde ve ileri teknolojiler kullanılarak yapılmalıdır.

Dış Gebelik Nedir? Nasıl Olur?

Dış gebelik embriyonun rahime yerleşmesi gerekirken, rahim dışı başka bir yere tutunmasına dış gebelik (ektopik gebelik) denir.

Yumurta ile sperm normalde tüplerde karşılaşır ve döllenme tüplerde gerçekleşir. Oluşan embriyo normal şartlarda tekrar rahime gider ve rahime tutunur (implantasyon).

Ancak tüplerde hasar varsa oluşan embriyo darlık nedeniyle rahime gidemez ve tüpte büyümeye devam eder. Belli bir boyuta geldiğinde ise tüpte patlama olur ve iç kanamaya neden olur.

Eskiden ultrason yokken anne ölümlerinin en sık nedenlerinden biri de dış gebelikti. Ancak ultrasonun kadın doğum pratiğine girmesi ile beraber dış gebelik teşhisi erkenden yapılabilmekte ve kanamaya neden olmadan tedavi edilebilmektedir.

Boş Gebelik Nedir?

Boş gebelik, ultrasonla gebelik kesesinin görüldüğü ama içinde embriyonun görülmediği gebeliktir.

Normal sağlıklı bir gebelikte gebeliğin 4-5. Haftalarında ultrasonda önce gebelik kesesi görülür. Gebelik kesesi 20-25mm e ulaştığında ise kesenin içinde embriyo görülmeye başlar.

Boş gebelikte ise gebelik kesesi görülür ama embriyo oluşmaz. Boş gebeliğin en sık nedeni bebekte genetik problem olmasıdır.

Boş gebelik tanısı, gebelik kesesi 25mm oldu ama embriyo görülemiyorsa konur. Eğer kese boyutu 25mm den küçükse, tanı koymak için 1 hafta daha beklemek gerekir. Boş gebelik tanısı konduysa kürtaj ile gebeliğin sonlandırılması gerekir.

Gebelik Takibinde Doktor Seçimi

Ankara gebelik takibi doktor seçiminde dikkat edilmesi gereken 3 nokta vardır.

• Doktor tecrübesi
• Doktora 7/24 ulaşabilir olma
• Doğum yapılacak hastanenin koşulları

Gebelik ve doğum her şey normal giderken birden çok nadir görülen bir komplikasyon yaşanabilir. Bu nedenle doktorun tecrübesi gebelik takibi ve doğumda çok önemlidir. Bir doktor ne kadar çok gebe takip ettiyse, ne kadar çok doğuma girdiyse tecrübesi o kadar fazla olacak, öngörüsü o kadar fazla olacaktır. Çünkü her gebelik ve doğum birbirinden farklıdır.

Doğumun ne zaman olacağı belli olmaz. Bu nedenle hamile bir kadın her zaman doktoruna ulaşmak ister. 9 ay boyunca iletişimde olduğu, bağ kurduğu, güvendiği doktorun doğumuna girmesini ister. Bu nedenle kadın doğum doktorunun 7/24 ulaşılabilir olması hasta için çok önemlidir. Gebelik takibi doktor seçiminde anne adayının dikkat etmesi gereken önemli unsurlardan biri de budur.

Doğum yapılacak hastanenin fiziki şartları, ekip ve teknik donanım olanakları da çok önemlidir. Yeni doğan yoğun bakım ünitesinin olması, kan bankasının olması, yoğun bakımının olması ve acil bir durumda anestezi uzmanı, ameliyathane personelleri gibi ekibin 24 saat hastanede bulunuyor olması çok önemlidir. Çünkü bazı acil durumlarda dakikaların bile anne ve bebek için önemi büyüktür.

Ankara Gebelik Takibi ve Riskli Gebelik Takibi Prof. Dr. Deniz Ulaş tarafından özel muayenehanede yapılmaktadır. Takipler sırasında gerekli tüm testler muayenehanede yapılabilmektedir. Ankara gebelik takibi ve gebelik paketi fiyatları ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için 05059819919 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.

Referanslar

1- Institute of Medicine (US) and National Research Council (US) Committee to Reexamine IOM Pregnancy Weight Guidelines. Determining optimal weight gain. In Weight Gain during Pregnancy: Reexamining the Guidelines; Rasmussen, K.M., Yaktine, A.L., Eds.; National Academies Press: Washington, DC, USA, 2009.

2- Kominiarek, M.A.; Peaceman, A.M. Gestational weight gain. Am. J. Obstet. Gynecol. 2017, 217, 642–651.

3- Tal R, Taylor HS, Burney RO, Mooney SB, Giudice LC. Endocrinology of pregnancy. Endotext [Internet]. MDText. Com, Inc.; 2015.

4- Meah VL, Cockcroft JR, Backx K, Shave R, Stohr EJ. Cardiac output and related haemodynamics during pregnancy: a series of meta-analyses. Heart. 2016;102(7):518–526.

5- Cunningham FG, Leveno KJ, Bloom SL, et al. Maternal physiology. Williams Obstetrics, 25th ed New York, NY: McGraw-Hill Education; 2018.

6- Thaler I, Manor D, Itskovitz J, et al. Changes in uterine blood flow during human pregnancy. Am J Obstet Gynecol. 1990;162(1):121–125.

7- Robson SC, Mutch E, Boys RJ, Woodhouse KW. Apparent liver blood flow during pregnancy: a serial study using indocyanine green clearance. Br J Obstet Gynaecol. 1990;97(8):720–724