İdrar Torbası ( Mesane ) Sarkması Ameliyatı

İdrar torbası sarkması üreme çağındaki her 3 kadından 1’inde görülen anatomik bir problemdir. İdrar torbası sarkması hayati risk taşımaz ama kadının hayat kalitesini bozar.

Bu yazımda idrar torbası sarkma nedenleri, tedavi yöntemleri ve idrar torbasının sarkmaması için alınabilecek önlemleri anlatacağım.

İdrar Torbası Nedir? Ne İşe Yarar?

İdrar torbası (mesane) üriner sistemin bir parçasıdır. Böbrekte üretilen idrar üreterler vasıtasıyla mesaneye gelir. İdrar torbası idrarı depolamaya ve gerektiğinde vücuttan dışarı atmaya yarar. Yani mesane idrar boşaltım sisteminin son noktasıdır.

İdrar Torbası Anatomisi

İdrar torbası (kesesi) diğer adıyla mesane anatomik olarak karın alt bölgesinde bulunur. Mesane altta rahim ağzı ve vajina ile komşudur. Mesaneyi olması gereken anatomik pozisyonda tutan bağ dokusu, lifler ve kaslar vardır. Bu destek dokular sayesinde mesane sarkmaz ve normal anatomik pozisyonunda durur.

İdrar Torbası Sarkması (Sistosel) Nedir?

İdrar torbası sarkması tıbbi adıyla sistosel mesanenin vajinaya doğru fıtıklaşması olarak tanımlanır. İdrar kesesini normal anatomik pozisyonda tutan bağlarda gevşeme veya zedelenme olduğunda idrar kesesi yer çekiminin etkisiyle aşağı yani vajinaya doğru sarkar. Buna sistosel halk arasındaki ismiyle de idrar kesesi sarkması adı verilir.

Rahim Sarkması ile İdrar Torbası Sarkması Aynı mıdır?

Rahim sarkması ve idrar torbası sarkması aynı şey değildir. Aslında her ikisinin de nedeni pelvik taban destek dokuların zayıflamasıdır. Destek dokunun zayıflama yerine göre ya sadece rahim sarkar ya sadece mesane sarkar, ya da rahimle beraber mesane sarkar.

Rektosel Nedir?

Rektosel de sistosel gibi bağ dokularında zayıflama nedeniyle bağırsağın vajinaya fıtıklaşmasıdır. Kadınların çoğunda sistosel ve rektosel beraber bulunur. Rektosel belirtileri daha çok bağırsak sistemi ile ilgili şikayetlere yol açar.

Sistosel ve rektosel ayrımı vajinal muayene ile belli olur. İleri derecedeki rektoselin tedavisi ameliyattır. Rektosel ameliyatında kolpografi posterior (arka onarım) ameliyatı yapılır. Eğer sistosel ve rektosel bir arada bulunuyorsa aynı ameliyatta kolpografi anterior ve kolpografi posterior (CAP) yani ön-arka onarım birlikte yapılır.

İdrar Torbası Sarkması Neden Olur? Risk Faktörleri Nelerdir?

İdrar torbası sarkması mesaneyi tutan bağlarda zayıflama, gevşeklik veya zedelenme olduğunda olur.

İdrar torbası sarkması nedenleri şu şekilde sıralanabilir.

• Obezite
• İleri yaş
• Doğum yapma
• Genetik yatkınlık
• Bağ dokusu hastalıkları
• Artmış batın içi basınç
• Geçirilmiş pelvik cerrahi öyküsü

Obezite

Aşırı kilo idrar torbası sarkması için en önemli risk faktörlerinden biridir. Vücut kitle indeksi 25 kg/m2 den daha fazla olan kadınlarda idrar kesesi sarkması daha sık görülür. İşin kötü yanı kilo verilse bile sistoselde düzelme olmadığı çalışmalarda gösterilmiştir.

Bu sonuç da pelvik tabandaki hasarın geri dönüşsüz olduğunu göstermektedir. Yani bir kere bağ dokusunda hasar olduğunda bu hasarın düzeltilmesi ameliyatsız mümkün olmamaktadır. Bu durumda idrar torbası sarkması için ameliyat şart anlamına gelmektedir.

İleri Yaş

İleri yaş da idrar torbası sarkmasına neden olur. Çünkü yaşlanmayla beraber bağ dokularında zayıflama olmaktadır. Bağ dokusundaki bu zayıflamaya bağlı olarak da pelvik anatomi bozulmaktadır.

Ayrıca östrojen vücuttaki bağ dokularının güçlü olmasını sağlayan bir hormondur. Menopozda vücut östrojeninin azalmasına bağlı olarak bağ dokusu zayıflar ve idrar torbası sarkması, rahim sarkması gibi problemler daha çok görülür.

Gebelik ve Doğum

Yapılan çalışmalarda idrar torbası sarkması ve rahim sarkmasının en önemli sebeplerinden biri de gebelik ve doğumdur. Doğum sayısının artması, iri bebek doğurmuş olma, zor doğum öyküsünün olması idrar torbası sarkmasına neden olur. Doğumun hem sancı çekme aşaması hem de ıkınma aşaması ve bebeğin çıkma aşamasında pelvik taban kasları ve bağ dokusu zarar görebilir.

İdrar torbasının sarkmaması için zor doğum olacağı öngörülen hastaların vajinal doğum yerine sezaryen ile doğum yapması tavsiye edilmektedir.

Artmış Karın İçi Basınç

Karın içi basıncın yüksek olması da idrar kesesi sarkmasına neden olabilir. Kronik kabızlık, öksürük, akciğer hastalığı gibi sebepler karın içi basıncını artırarak pelvik anatomiye zarar verir. Pelvik anatominin bozulması sonucunda da idrar torbası sarkar.

Bağ Dokusu Hastalıkları

Vajinanın elastikiyetini ve sıkılığını sağlayan tip 3 kollojendir. Tip 3 kollojen miktarı azaldıkça vajina sıkılığını kaybeder ve idrar kesesi sarması veya rahim sarkması ortaya çıkar.

Yapılan çalışmalarda idrar torbası sarkması olan kadınlarda tip 3 kollojen miktarının, sarkması olmayan hastalara göre daha az olduğu saptanmıştır.

Genetik Yatkınlık

Sistosel şikayeti olan kadınların ailelerinde de benzer öykü vardır. Sistosele neden olan bir gen henüz bulunamamış olsa da ailevi yatkınlık idrar torbası sarkma nedenlerinden biridir.

İdrar Torbası Sarkması Belirtileri Nelerdir?

İdrar torbası sarkma belirtileri arasında en sık görülen alt tarafta ele gelen şişlik veya kitle şikayetidir. Hastalar daha çok tuvalette ıkınırken veya temizlik yaparken ele şişlik gelme belirtisi veya vajinadan bir şeyin sarktığını gördüklerini söyleyerek başvururlar.

İdrar yaparken zorlanma, kesik kesik idrar yapma, idrar kaçırma, mesaneyi tam boşaltamama veya parmakla vajinaya baskı yaparak idrar yapabilme gibi şikayetler de mesane sarkması belirtileri arasındadır.

İdrar torbası sarkması cinselliği de etkileyebilir. İlişkide ağrı, kuruluk, cinsel ilişki sırasında idrar kaçırma gibi belirtilere neden olabilir.

İdrar Kesesi Sarkması Nasıl Teşhis Edilir?

İdrar kesesi sarması jinekolojik muayene ile teşhis edilir. Teşhis için başka bir tanı yöntemine gerek yoktur. Çünkü idrar kesesi sarkması ultrasonda görülmez. Muayenede idrar sarkmasının derecesi belli olur. Sarkmasının derecesi için POP-Q sistemi kullanılır. Bu derecelendirmeye göre hasta için en iyi sistosel tedavi yöntemi belirlenir.

Tablo. Sistosel derecelendirme sistemi (POP-Q)

Mesane Sarkması Engellenebilir mi?

Mesane sarkması bir dereceye kadar engellenebilir. Eğer kilo almamaya dikkat edilirse, çok doğum yapılmazsa, pelvik taban kaslarını güçlendiren egzersizler (Kegel egzersizi, pilates, yoga vs) yapılırsa mesane sarkması engellenebilir.

Ancak genetik yatkınlık varsa gerekli önlemler alınsa bile mesane sarkması engellenemeyebilir. Ama yine de spor ve ideal kiloda olmak idrar torbasının sarkmaması için dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardır.

İdrar Torbası Sarkması Tehlikeli mi?

İdrar torbası sarkması bir kadının hayatını riske atmaz ama hayat kalitesini bozar. Bu nedenle yapılması gereken idrar torbası sarkmadan gerekli önlemleri almaktır. Önlemlere rağmen mesane sarkması olduysa ameliyatsız tedavi yöntemleri veya ameliyat ile sistosel onarımının yapılmasıdır.

İdrar Kesesi Sarkması Ağrı Yapar mı?

İdrar kesesi sarkması nadiren ağrı yapar. Esas mesane sarkması belirtileri idrar yaparken yaşanan problemlerdir. Bu belirtiler arasında idrar yapamama, mesaneyi tam boşaltamama, kesik kesik idrar yapma veya idrar kaçırma şikayetleridir. Ancak mesane sarkması ileri boyuttaysa idrar yaparken ağrı, ilişkide ağrı gibi belirtiler görülebilir.

İdrar Kesesi Sarkması ve Cinsellik

İdrar kesesi sarkmasının cinsellik üzerine de olumsuz etkileri vardır. Cinsel ilişkide ağrı, zevk alamama, ilişkide zorlanma ve his kaybı gibi şikayetlere neden olarak cinselliği olumsuz etkileyebilir.

Sistoselin fiziksel etkisi dışında estetik olarak kadın kendini beğenmediği için cinsellikten soğuyabilir ve psikolojik bir özgüven kaybı yaşayabilir. Bunların sonucunda da cinsel hayat olumsuz etkilenebilir.

İdrar Torbası Sarkması (Sistosel) Tedavi Yöntemleri

İdrar Torbası sarkması tedavi yöntemleri 2 çeşittir.

• Ameliyatsız tedavi yöntemleri
  • Kegel egzersizi
  • Vajinal Pesser tedavisi
  • Lazer tedavisi
• İdrar torbası sarkma ameliyatı
  • Ön onarım (Kolpografi anterior)
  • Sakral kolpopeksi

İdrar Torbası Sarkması Ameliyatsız Çözüm

Sistoselin ameliyatsız çözümü sarkmış olan mesaneyi düzeltmez. Sadece daha fazla sarkma olmasını engeller. Bu nedenle bu tedavi yöntemi hafif derecede sarkması olan, hayat kalitesi çok etkilenmemiş olan, tekrar çocuk doğurmayı düşünen veya cerrahinin riskli olduğu çok yaşlı hastalarda tercih edilebilir.

Kegel Egzersizi

Kegel egzersizleri pelvik taban kaslarını kuvvetlendiren hareketlerdir. Mesane sarkmasının esas nedeni de bu kasların zayıf olmasıdır. Bu nedenle pelvik taban egzersizlerinin düzenli yapılması idrar torbasının daha da sarkmamasını sağlar. Sarkmış olan idrar kesesini eski haline getirmez.

Vajinal Pesser Tedavisi

Pesserler vajinaya yerleştirilen, plastik veya silikon materyalden yapılmış, simit şeklinde aletlerdir. Rahim sarkması veya mesane sarkmasının konservatif tedavisinde kullanılır. Pesserler de kegel egzersizi gibi sarkmayı düzeltmez, sadece daha fazla sarkma olmasını önler.

Hangi boy pesser kullanılacağına doktor hastanın muayenesine göre karar verir. Normalden büyük pesser kullanımda, vajinada ağrı, ülser, yara gibi problemler görülebilir. Ayrıca pesser kullanan bir kadın bu aleti düzenli olarak dezenfekte etmelidir. Aksi taktirde ciddi enfeksiyon, sepsis gibi komplikasyonlar gelişebilir.

İdrar Torbası Sarkması Lazer Tedavisi

Lazer tedavisi etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmamış, deneysel bir tedavi yöntemidir. Bu nedenle ileri derecede sistoseli olan hastalarda tercih edilmemelidir. İdrar torbası sarkması için lazer tedavisi daha çok hafif derecede sarkması olan, genç hastalarda tercih edilebilecek bir tedavi yöntemidir. Lazer tedavisinin etkinliği için daha çok bilimsel kanıta ihtiyaç vardır.

İdrar Torbası Sarkması için Bitkisel Tedavi

Ne yazık ki mesane sarkması için bitkisel tedavi yoktur. Çünkü sistoselde esas neden anatomik bozulmadır. Bitkisel hiçbir çözüm veya ilaç tedavisi idrar torbası sarkmasını tedavi edemez.

İdrar Torbası Sarkma Ameliyatı Ankara

İdrar torbası sarkma ameliyatı şu durumlarda yapılır.

• İleri derecede sistosel varsa
• Hayat kalitesi bozulduysa
• Başka çocuk istemi yoksa
• Ameliyatı kaldırabilecek sağlık durumuna sahipse
• Beraberinde rahim sarkması, idrar kaçırma veya rektosel varsa en iyi tedavi yöntemi ameliyattır.

İdrar Torbası Sarkması (Sistosel) Ameliyatı Nasıl Yapılır?

İdrar torbası sarkması ameliyatı 2 yöntemle yapılabilir.

1. Ön onarım (kolpografi anterior)
2. Sakral kolpopeksi

Sistosel Ön Onarım Nasıl Yapılır?

İdrar torbası sarkması ameliyatı için en sık kullanılan teknik ön onarımdır. Ön onarım vajinal yoldan yapılır. Mesanenin vajinadan fıtıklaşmış bölümüne vajina üzerinden üçgen bir kesi yapılır. Mesaneye zarar vermeden mesane vajinadan diseke edilir.

Fazla olan yani sarkmış olan vajina dokusu çıkarılır ve katlar anatomik planda tekrar kapatılır. Bu tekniğe latince colpografi anterior onarım tekniği de denir.

İdrar torbası sarkması ameliyatı sonrası tekrar sarkma olma ihtimali düşüktür ve ameliyatın başarı oranı %70-80 civarındadır.

Sakral Kolpopeksi Nasıl Yapılır?

Sakral kolpopeksi laparoskopik olarak yani kapalı ameliyat yöntemi ile yapılır. Bu ameliyat tekniğinde vajinanın ön ve arka duvarına kalıcı meş yerleştirilir ve bu meş sakruma asılır. Ameliyatın başarı oranı %80-90 civarındadır. Ameliyat sonrası idrar torbası sarkmasının tekrarlama riski düşüktür.

Ameliyat Ne Kadar Sürer?

İdrar torbası sarkma ameliyatı ortalama 1 saat sürer. Sistoselle beraber rahim sarkması, rektosel veya idrar kaçırma varsa ve bu problemler ameliyatla düzeltilecekse ameliyat süresi işleme göre daha da uzar. Ama tek başına ön onarım yapılacaksa ameliyat yaklaşık 45 dakika-1 saat sürer.

İdrar Torbası Sarkma Ameliyatı Riskleri

Mesane sarkması ameliyatı kolay bir ameliyattır ve riski oldukça düşüktür. Ancak her cerrahi işlem gibi idrar torbası sarkma ameliyatının da bazı riskleri vardır. Bu riskler şunlardır:

• Kanama
• Mesane yaralanması
• Sinir zedelenmesi
• Enfeksiyon
• Yara yeri açılması
• Cinsel ilişkide ağrı
• İdrar yapamama
• İdrar kaçırma
• Mesane vajina arasında fistül (vezikovajinal fistül)
• Anesteziye bağlı riskler
• Tekrar idrar torbasının sarkması

İdrar Torbası Sarkması Ameliyatı Kaç Günde İyileşir?

İdrar torbası sarkması ameliyatı kolay bir operasyondur ve iyileşme süreci çok hızlıdır. Çünkü vajina çabuk iyileşen bir dokudur. Ameliyat sonrası dikişlerin alınmasına gerek yoktur çünkü ameliyatta kendi kendine eriyen dikişler kullanılır.

Ameliyat sonrası hastanede 1 gece kalınır ve hasta ertesi gün taburcu olabilir. İyileşme süreci en fazla 1 hafta sürer. 1 hafta sonra hasta normal hayatına dönebilir.

Sistosel Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

İdrar kesesi sarkma ameliyatı sonrası şunlara dikkat etmek gerekir.

• Ameliyatı sonrası yazılan ilaçları düzenli kullanın
• Dikiş yerinin kuru ve temiz olduğundan emin olun
• Dikiş yerinde kızarıklık, kötü kokulu akıntı, ateş olursa doktorunuza haber verin
• Ameliyat sonrası ayakta duş şeklinde banyo yapabilirsiniz
• Beslenmenize dikkat edin, gaz ve kabızlık yapan yiyeceklerden uzak durun
• Sistosel ameliyatı sonrası kanama az miktarda olabilir. Ancak kanama artarsa doktorunuza haber verin
• Ameliyat sonrası cinsellik 40 gün olmamalı
• Tekrar idrar kesesi sarkma riski nedeniyle ömür boyu 3-4 kg dan fazla ağırlık kaldırmaktan kaçının

İdrar Torbası Sarkması Tedavi Edilmezse Ne Olur?

İdrar torbası sarkması tedavi edilmezse hastayı öldürmez ama hayat kalitesini bozar. Vajinada dışarı çıkan mesane üzerinde enfeksiyon, kanama, ülser gibi komplikasyonlar olur. Hafif derecedeki mesane sarkması tedavi edilmeden takip edilebilir. Ancak ileri derecedeki idrar torbası sarkması ameliyatla ya da ameliyatsız tedavi çözümleri ile tedavi edilmelidir.

Sistosel İdrar Kaçırmaya Sebep Olur mu?

Sistosel ve idrar kaçırmaya yol açan sebep pelvik anatominin bozulmasıdır. Bu nedenle sistoseli olan bir kadında idrar kaçırma da beraberinde görülebilir.

Ancak bu sistosel idrar kaçırmaya sebep olur anlamına gelmez. Bozulmuş pelvik anatomi hem idrar torbasında sarkmaya hem de idrar kaçırmaya neden olur tabiri daha doğru bir tanımlamadır.

En İyi Tedavi Yöntemi Hangisidir?

İdrar torbası sarkması için en iyi tedavi yöntemini seçerken aşağıdaki kriterler göz önüne alınmalıdır.

• Hastanın yaşı
• Sağlık durumu
• Cinsel hayatı
• Belirtilerin şiddeti
• Şikayetlerin hayat kalitesi üzerine etkisi
• Çocuk isteminin olup olmadığı
• Sarkmanın derecesi
• Beraberinde rahim sarkması, rektosel veya idrar kaçırma şikayetlerinin olup olmadığı

Bu kriterlere göre hasta için en iyi tedavi yöntemi seçilir. Örneğin ileri derecede sistoseli olan yaşlı bir kadın eğer durumundan şikayetçi değilse, hayat kalitesi çok etkilenmiyorsa ameliyata gerek yoktur. Çünkü her cerrahi işlem beraberinde de bazı riskler getirir.

Ya da tam tersi hafif derecede sistoseli olan genç ve cinsel olarak aktif bir kadın, hayat kalitesinin ve cinsel hayatının bozulduğunu belirtiyorsa bu hasta için ameliyat kararı vermek daha mantıklı bir seçenek olacaktır. Sonuç olarak idrar torbası sarkmasında ameliyat kararı hastaya göre bireyselleştirilmelidir.

İdrar Torbası Sarkması İçin Hangi Doktora Gidilir?

İdrar torbası sarkması için kadın hastalıkları ve doğum bölümüne veya üroloji bölümüne gidilir. Ancak kadın doğum uzmanı genital ve pelvik anatomiye daha hakim olduğu için ve hastalar bayan doktorla daha rahat ettikleri için daha çok jinekologlar idrar torbası sarkmasına bakar.

Ankara İdrar Kesesi Sarkması Ameliyatı Fiyatları Ne Kadar?

İdrar kesesi sarkma ameliyatı devlet hastanelerinde veya özel hastanelerde yapılmaktadır. Devlet hastanesinde SGK kapsamında olduğu için hasta her hangi bir ücret ödemez. Ancak özel hastanelerde idrar kesesi sarkması ameliyatı fiyatları ameliyat yöntemine ve beraberinde başka bir ameliyat yapılıp yapılmayacağına göre değişir.

Vajinal yoldan yapılan ön onarım ücreti laparoskopik olarak yapılan sakral kolpopkesi ameliyat fiyatından daha ucuzdur. Çünkü laparoskopik ameliyat ücretleri özel ekipman kullanılması nedeniyle daha pahalıdır.

Sistoselle birlikte sık görülen rektosel, rahim sarkması veya idrar kaçırma için de ameliyat yapılacaksa, idrar torbası sarkması ameliyatı fiyatları değişecektir. Ortalama idrar torbası sarkması ameliyat fiyatları 15000 TL den başlar, 25000-30000 TL’e kadar yükselebilir.

İdrar torbası sarkması ameliyatı Ankara da Prof. Dr. Deniz Ulaş tarafından anlaşmalı özel hastanelerde yapılmaktadır. İdrar torbası sarkması ameliyatı fiyatları ve tedavi yöntemleri hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için Ankara Çukurambar da bulunan kliniğimize gelebilir, ücretsiz ön görüşme yapabilirsiniz.

Referanslar

1. Comiter CV, Vasavada SP, Raz S. Transvaginal culdosuspension: technique and results. 1999 Nov;54(5):819-22.
2. Giri A, Hartmann KE, Hellwege JN, Velez Edwards DR, Edwards TL. Obesity and pelvic organ prolapse: a systematic review and meta-analysis of observational studies. Am J Obstet Gynecol. 2017 Jul;217(1):11-26.e3.[PubMed]
3. Hendrix SL, Clark A, Nygaard I, Aragaki A, Barnabei V, McTiernan A. Pelvic organ prolapse in the Women’s Health Initiative: gravity and gravidity. Am J Obstet Gynecol. 2002 Jun;186(6):1160-6.[PubMed]
4. Vergeldt TF, Weemhoff M, IntHout J, Kluivers KB. Risk factors for pelvic organ prolapse and its recurrence: a systematic review. Int Urogynecol J. 2015 Nov;26(11):1559-73
5. Li C, Gong Y, Wang B. The efficacy of pelvic floor muscle training for pelvic organ prolapse: a systematic review and meta-analysis. Int Urogynecol J. 2016 Jul;27(7):981-92.
6. Hagen S, Stark D, Glazener C, Dickson S, Barry S, Elders A, Frawley H, Galea MP, Logan J, McDonald A, McPherson G, Moore KH, Norrie J, Walker A, Wilson D., POPPY Trial Collaborators. Individualised pelvic floor muscle training in women with pelvic organ prolapse (POPPY): a multicentre randomised controlled trial. 2014 Mar 01;383(9919):796-806. [PubMed]
7. Tinelli A, Malvasi A, Rahimi S, Negro R, Vergara D, Martignago R, Pellegrino M, Cavallotti C. Age-related pelvic floor modifications and prolapse risk factors in postmenopausal women. 2010 Jan-Feb;17(1):204-12.