Jinekolojik muayene, kadın doğum uzmanlarının yaptığı muayene şeklidir. Halk arasında alttan muayene veya kadın doğum muayenesi de denir.
Çoğu kadında ne yazık ki jinekolojik muayene korkusu bulunur. Bu korkunun toplumda oluşmasındaki en önemli neden kadınların birbirine abartarak anlattığı jinekolojik muayene tecrübeleridir. Bu hikayelerin kulaktan kulağa yayılması sonucu jinekolojik muayene ile ilgili korkunç şehir efsaneleri ortaya çıkmıştır.
Jinekolojik Muayene Nasıl Yapılır?
Jinekolojik muayenede hasta alt tarafındaki kıyafetleri tamamen çıkarır. Hasta hemşirenin verdiği tek kullanımlık önlüğü giyer ve jinekolojik muayene masasına (halk arasında çatal da denir) oturur.
Bacaklarını jinekolojik muayene masasının her iki tarafında bulunan yerlere koyar. Hemşirenin verdiği tek kullanımlık kadın hastalıkları muayene örtüsü ile bacaklarının üzerini örter.
Jinekolojik muayene örtüsü sadece hastanın mahremiyet yönünden kendini kötü hissetmemesi için kullanılmaktadır. İlk olarak jinekolog spekülüm ile alttan muayene yapar.
Spekülüm Nedir?
Spekülüm, jinekologun en çok kullandığı kadın doğum muayene aletidir. Eskiden alttan muayenede demir spekülümler kullanılmaktaydı. Demir spekülümler steril edilerek tekrar tekrar kullanılmaktaydı. Ama demir spekülümler hastanın daha çok canını yaktığı için ve sterilitesi ile ilgili hastada kuşku yaratabileceği için jinekolojik muayene
Ankara’da biz tek kullanımlık plastik spekülümler kullanmaktayız. Bu spekülümlerin de 3 çeşit boyları vardır. Hastanın jinekolojik yapısına göre uygun olan boyutu Ankara’da tercih etmekteyiz.
Uygun spekülüm boyutunu uygun hastada kullanarak hastanın jinekolojik muayene sırasında hiç ağrı hissetmemesi sağlanabilir. Hatta jinekolojik muayene korkusu çok olan hastalarda en küçük spekülüm kayganlaştırıcı jel ile kullandığında ağrı riski tamamen ortadan kaldırılmış olur.
Spekulum muayenesinin ardından elle vajinal muayene yapılır. Bimanuel tuşe de denilen bu jinekolojik muayene yönteminde jinekolog 2 parmağı ile vajinaya girerek rahim ve yumurtalıkları muayene eder. Vajinal muayenenin ardından vajinal ultrason (alttan ultrason) ile rahim ve yumurtalıklar ayrıntılı olarak incelenir.
Jinekolojik Muayene Acıtır mı?
Normal şartlarda jinekolojik muayene kesinlikle ağrı veren bir muayene değildir. Ancak, jinekolojik muayene masası ve muayene pozisyonu mahremiyet nedeniyle bir kadını psikolojik olarak rahatsız edebilir.
Ama hasta şunu unutmamalıdır ki, kadın doğum muayene şekli bir jinekolog için çok sıradan bir muayene şeklidir. Hastanın alttan muayene sırasında kesinlikle utanmasına, çekinmesine gerek yoktur.
Ne Zaman Jinekologa Görünmek Gerekir?
Bir kadının hiç bir şikayeti olmasa bile yılda 1 defa jinekologa muayene olması gerekir. Rutin kontrol dışında aşağıdaki durumlar varsa jinekolojik muayene şarttır.
- Adet düzensizliği
- Adet dışı kanama
- Tüylenme, sivilcelenme
- Vajinal akıntı, kaşıntı
- Kasık ağrısı
- İlişkide ağrı
- Sancılı adet görme (dismenore)
- Gebelik planlandığında
- Gebelik takibi
- Gebelikten korunmak istiyorsa
- Gebe kalamıyorsa
Alttan Muayene Hangi Durumlarda Yapılır?
Bakire kızlar hariç herkeste jinekolojik muayene alttan yapılır. Çünkü vajinal enfeksiyon, rahim ağzında yara gibi problemler sadece alttan muayenede görülür. Ayrıca smear testinin alınması için de alttan muayene gerekir.
Bakirelerde vajinal mantar gibi şikayetlerde de alttan muayene yapılır. Bakire olmayanlardan farklı olarak muayenede spekülüm kullanılmaz. Sadece vajinal kültür alınır. Vajinal kültür alınmasının kızlık zarına zararı olmaz, küçük çocuklardan bile vajinal kültür alınabilir.
Karından yapılan ultrasona göre vajinal ultrason daha net görüntü sağlar. Bu nedenle bakireler hariç tüm kadınlara alttan ultrason yapılır.
Vajinal Ultrason (Alttan Ultrason) Nedir, Nasıl Yapılır?
Vajinal ultrason rahim ve yumurtalıkların net bir şekilde görüntülenmesi için yapılan jinekolojik muayenenin önemli bir parçasıdır. Abdominal ultrasondan farklı olarak vajinal ultrasonda (alttan ultrason) hastanın idrara sıkışık olmasına gerek yoktur.
Tam tersine vajinal ultrasondan hemen önce hastanın idrarını yapmasında fayda vardır. Vajinal ultrason yani alttan ultrason kesinlikle acıtmaz. Vajinal ultrasonda rahim ve yumurtalıklar üstten ultrasona (abdominal ultrason) göre daha net görülür.
Vajinal ultrason uygulamasında vajinal proba prezervatif takılır ve her hastada bu prezervatif değiştirilir. O yüzden vajinal ultrason cihazı hijyeni açısından hastanın kaygı duymasına gerek yoktur.
Jinekolojik Muayenede Nelere Bakılır?
Jinekolojik muayenede (kadın doğum muayenesi) önce dış genitaller yani vulva, labium majus, labium minus, introitus gözle incelenir. Bu bölgedeki enfeksiyon, renk değişikliği, ülser, siğil veya benzeri lezyonlar not edilir. Daha sonra tek kullanımlık spekulum ile vajen ve rahim ağzı incelenir. Vajinal akıntı, enfeksiyon veya rahim ağzında yara, polip olup olmadığı araştırılır.
Gerekli hastalardan smear, vajinal kültür ve HPV testi alınır. Bu testlerin hiç biri ağrı veren testler değildir. Boğaz kültürü alınmasına benzer şekilde jinekolojik muayene sırasında hiç acı hissetmeden kültür, smear alınabilir.
Spekulum muayenesinden sonra bimanuel muayenede iç organların yapısı, büyüklüğü, pozisyonu hakkında fikir sahibi olunur. Son olarak da vajinal ultrason ile rahim ve yumurtalıklar kitle, kist vs açısından değerlendirilerek kadın hastalıkları muayenesi tamamlanır.
Jinekolojik Muayene Bakirelerde Nasıl Yapılır?
Bilinenin aksine jinekolojik muayene bakirelerde de yapılabilir. Kızlık zarına zarar vermeden vajinal kültür alınabilir. Bimanuel muayene vajinal yapılmaz, gerekli durumlarda rektal yani makattan muayene bakirelerde yapılır.
Rektal muayene ile iç organlar hakkında fikir sahibi olunabilir. Kızlık zarına zarar verebileceği için bakirelerde jinekolojik muayenede spekulum kullanılmaz. Vajinal yani alttan ultrasonun da kızlık zarına zararı olabileceği için jinekolojik muayenede bakirelerde alttan ultrason yapılmaz.
Bakirelerin jinekolojik muayenesinde abdominal ultrason kullanılır. Bu nedenle kadın hastalıkları muayenesi olacak olan bakire bir bayanın jinekolojik muayeneye idrara sıkışık bir şekilde gelmesi gerekir.
Adetli İken Jinekolojik Muayene Yapılır mı?
Bazı jinekolojik hastalıklarda adetli iken muayene yapmak gerekirken, bazılarında adetli değilken muayene yapmak gerekir.
Örneğin adet düzensizliği, yumurtalık kisti veya çocuk istemi olan hastalarda adetli iken muayene daha doğru sonuç verir. Ayrıca hormon tahlili adetin 2 veya 3. günü alınır. Bu hasta grubunun adetli iken jinekolojik muayeneye gelmesi gerekir.
Vajinal akıntı, mantar gibi şikayetleri olan veya smear testi alınacak hastaların ise adetli değilken muayene olması gerekir. Çünkü vajinal kültür ve smear adetli iken alınmaz. Ayrıca doktor akıntının rengini, yapısını adet kanı ile karıştığı için net göremez ve doğru tanı koyamaz.
Gebelikte alttan muayene nasıl yapılır?
Gebelikte bazı durumlarda doktorunuzun sizi alttan muayene etmesi gerekir. Halk arasında gebelikte alttan muayenenin bebeğe zarar vereceğine inanılır. Bu inanç doğru değildir. Bazı özel durumlar dışında gebelikte alttan muayene yapılabilir.
Plasenta previa yani bebeğin eşinin önden gelmesi durumunda kanama riski nedeniyle gebelikte alttan muayene yapılması zararlıdır. Bunu dışındaki durumlarda ihtiyaç olursa gebelikte alttan muayene rahatlıkla yapılabilir.
Alttan muayene ile kanamanın kaynağı, enfeksiyonun nedeni, erken doğum riski olup olmadığı anlaşılır. Bu nedenle doktorunuz gerekli gördüğü taktirde gebelikte alttan muayeneyi yaptırmaktan çekinmeyin.
Alttan Muayene Olamayanlar Ne Yapmalı?
Kadın hastalıkları muayenesi olmayı planlayan kadınların kafalarını en çok meşgul eden sorulardan biri de “Jinekolojik muayene nasıl olur?” “Alttan muayene acıtır mı?” sorularıdır. Çünkü bazı kadınlar alttan muayene olamamaktadır.
Kadın hastalıkları muayenesinde zorlanan hastaların alttan muayene sırasında yapması gereken tek şey pelvik taban kaslarını kasmamalarıdır, kendilerini gevşek bırakmalarıdır.
Pelvik taban kaslarını kasıldığında ilişkide nasıl ağrı duyuluyorsa jinekolojik muayenede de ağrı duyulur. Vajinismus hastalığında bu korku çok fazladır ve kesinlikle alttan muayene olamazlar.
Alttan muayene olamayan hastaların rahatlaması için jinekolog doktora büyük iş düşmektedir. Hastayla konuşup onu rahatlatmalı, gevşetmeli ve hastanın güvenini kazandıktan sonra jinekolojik muayeneye geçmelidir. Alttan muayene olamayan veya alttan zor muayene olan hastalar doktor seçimini doğru yapmalıdırlar. Çünkü doktorun yaklaşımı hastanın psikolojisini direk etkilemektedir.
Anlayışı ve sabırlı bir doktor hastanın jinekolojik muayene fobisini yenmesini sağlayabilir. Eğer telkinlere rağmen kadın doğum muayenesi yapılamadıysa, bu durumda hastanın cinsel terapi eğitimi almış olan bir jinekologla görüşmesinde fayda vardır. Özel tedavi teknikleri ile 3-4 seansta hastalar bu problemden kurtulabilmektedir.
Anestezi ile Alttan Muayene Olur mu?
Gerekli bazı durumlarda anestezi ile muayene yapılır. Örneğin rahim ağzı kanserinin evrelemesinde parametrium tutulumunun olup olmadığı muayene ile belli olur. Doğru evreleme için de hastanın kendini kesinlikle kasmaması gerekir. Bu durumda anestezi ile muayene yapılır.
Bunun dışında anestezi ile alttan muayene yapılmasına gerek yoktur. Eğer hasta alttan muayene olamıyorsa anestezi vermek yerine vajinismus seansları ile hastanın alttan muayene fobisini tamamen yenmesi en mantıklı yol olacaktır.
Jinekolojik Muayene Ücretleri Ankara
Jinekolojik muayene ücretleri hastaneden hastaneye ve doktordan doktora değişir. Jinekolog muayenesine dahil olan vajinal muayene ve ultrason jinekolojik muayene ücretleri Ankara’ya dahildir.
Bazı hastanelerde jinekolojik muayeneyi yapan jinekolog doktor ultrason ile bakmaz. Ultrason için radyologa gönderir. Bu jinekolojik muayene metodu hasta için nispeten daha zahmetlidir. Bu nedenle Ankara’daki kliniğimizde biz jinekolojik muayene fiyatlarının içine jinekolojik muayene ve vajinal ultrasonu dahil etmekteyiz. Jinekolojik muayene fiyatları Ankara’da 400-800 TL arasında değişmektedir. Bu fiyata yapılacak olan tahliller dahil değildir.
Ankara’nın Çankaya İlçesi Çukurambar semtindeki muayenehanede jinekolojik muayene Kadın Doğum Uzmanı Jinekolog Doktor Prof. Dr. Deniz Ulaş tarafından yapılmaktadır. Ankara Jinekolojik muayene ücretleri ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Referanslar
- Raizada V, Mittal RK. Pelvic floor anatomy and applied physiology. Gastroenterol Clin North Am. 2008 Sep;37(3):493-509, vii. [PMC free article] [PubMed]
- Cohen Sacher B. The Normal Vulva, Vulvar Examination, and Evaluation Tools. Clin Obstet Gynecol. 2015 Sep;58(3):442-52.
- Qaseem A, Humphrey LL, Harris R, Starkey M, Denberg TD., Clinical Guidelines Committee of the American College of Physicians. Screening pelvic examination in adult women: a clinical practice guideline from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2014 Jul 01;161(1):67-72.
- Bates CK, Carroll N, Potter J. The challenging pelvic examination. J Gen Intern Med. 2011 Jun;26(6):651-7
