Kadınların çoğu hayatlarının bir döneminde mutlaka vajinal enfeksiyona bağlı akıntı ve kaşıntıdan müzdarip olmuştur. Ayrıca, Ankara’da kadın doğum polikliniğine başvuran hastaların çoğunluğunu da vajinal akıntı ve kaşıntı şikayeti olan hastalar oluşturmaktadır.
Vajinal akıntı kulağa basit bir rahatsızlık gibi gelse de tedavi edilmediği taktirde ciddi kalıcı hasarlara yol açabilmektedir. Vajinal enfeksiyon yukarı doğru yayılarak tüplerde tıkanıklığa dolayısıyla kısırlığa neden olabilmektedir.
Bazen de karın içinde abse oluşumuna neden olarak ölüme bile sebebiyet verebilmektedir. Bu nedenle vajinal akıntı şikayeti olan kadınların ertelemeden kadın doğum bölümüne muayenesi olması çok önemlidir.
Vajinal Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?
Vajinal enfeksiyonun belirtileri çok tipiktir. Sadece hastanın tarifi ile bile neredeyse doğru tanı konup, tedavi edilebilir. Vajinal enfeksiyon şikayeti olan hastalarda HPV gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar da araştırılmalıdır.
En sık görülen vajinal enfeksiyon belirtileri şunlardır;
- Sarı renkli akıntı / yeşil renkli akıntı / peynir gibi akıntı / köpüklü akıntı
- Vajinada koku
- Vajinal kaşıntı
- Vajinal bölgede yanma
- İdrar yaparken yanma
- İlişkide ağrı, yanma
Vajinal Akıntı Neden Olur?
Nasıl ter bezlerinin çalışması sonucu terleme oluyorsa, vajinal salgı bezlerinin çalışması sonucu da vajinal akıntı olur. Akıntının kıvamı ve miktarı da adet döngüsünün gününe göre veya gebelik olup olmamasına göre değişiklik gösterir.
Yani bir kadında hiç akıntı olmaması gibi bir durum söz konusu değildir. Bir kadında yapısal olarak vajinal salgı bezleri ne kadar çok çalışıyorsa, akıntı o kadar çok olacaktır. Fizyolojik akıntı olarak tanımlanan bu akıntının olması normaldir. Fizyolojik akıntıda koku olmaz, rengi şeffaf veya beyaz renklidir. Bunun dışındaki vajinal akıntı çeşitleri normal değildir. Bu durumlarda altta yatan vajinal enfeksiyonun nedeninin araştırılması gerekir.
Vajinal Akıntı Çeşitleri Nelerdir?
Beyaz, sümüksü, kokusuz vajinal akıntı normaldir. Ama eğer akıntının rengi sarı-yeşile dönüyorsa, köpüklü ise, miktarı çoksa veya kötü koku varsa, bu akıntı vajinal enfeksiyon belirtisi olabilir. Bu durumda kesin tanı ve tedavi için jinekolojik muayene gerekir.
Bazen de kanla karışık akıntı veya kahverengi akıntı görülebilir. Bu akıntının nedeni gebelik olabileceği gibi ; yumurtalık kisti, miyom, polip, vajinal enfeksiyon veya rahim ağzı kanseri gibi kadın hastalıkları da olabilir. Kesin tanı için jinekolojik muayene yapılması gerekir.
Vajinal Kaşıntı Sebepleri Nelerdir?
Vajinal kaşıntı tipik olarak mantar (kandida) enfeksiyonun belirtisidir. Vajinal mantarda kaşıntı ile beraber peynirimsi beyaz akıntı olur. Mantar dışında diğer vajinal enfeksiyonlarda, alerji durumunda veya dermatolojik bazı problemlerde (liken skleroz vs.) de vajinal bölgede kaşıntı olabilir.
Bazen mantar enfeksiyonu belirti vermeyebilir. Yani hastada kaşıntı yoktur ama peynirimsi akıntı vardır. Bu durumda vajinal mantar teşhisi ancak jinekolojik muayene ile konur.
Vajinal Akıntı Ve Kaşıntı Neden Olur?
Vajinal akıntı ve kaşıntının en sık 2 nedeni vardır.
- Normal vajina florasının bozulması
Laktobasil adı verilen bakteri normal vajina florasında bulunur. Laktobasiller kadınları vajinal enfeksiyonlardan koruyan faydalı bir bakteridir. Sık cinsel ilişki, antibiyotik kullanımı, şeker hastalığı, vajinal duş yapılması, genital bölgenin sürekli ıslak kalması gibi nedenler vajinadaki laktobasil sayısını azaltır.
Buna bağlı da vajinal enfeksiyonlara yatkınlık olur. Normal vajen florasının bozulması sonucu sıklıkla gardnerella (bakteriyel vajinosis) ve mantar (kandida) enfeksiyonları görülür. Vajinal akıntının sarı-yeşil olması da bu enfeksiyonların olduğu anlamına gelir.
- Cinsel yolla veya başka nedenle (tuvalet vs.) bulaşması
Kadının vajina florası normal olsa bile eğer partnerde enfeksiyon varsa ilişki ile enfeksiyon bulaşabilir. Cinsel ilişki dışında ortak kullanılan tuvaletlerden, kişisel eşyalardan da enfeksiyon bulaşabilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için linke tıklayın.
Vajinal Akıntı Kaç Yaşında Başlar ve Biter?
Tüm kadınlarda fizyolojik akıntı olur. Çünkü aynı ter bezleri gibi vajina da salgı yapan bezler vardır. Yani sıfır akıntı diye bir şey yoktur. Bu akıntı çocukluk yaşlarında ergenlikle beraber artar. Özellikle adet döngüsündeki hormonal değişikliklere göre akıntının miktarı ve rengi değişir. Menopoza girince de vajinal akıntı azalır ama tamamen yok olmaz.
Vajinada Koku Normal mi?
Vajinada koku olması normal değildir. Özellikle kokmuş balık kokusu şeklinde koku gardnerella vajinalisi düşündürür. Bunun dışında kokusuz beyaz, renksiz akıntı olması normaldir.
Rahim Enfeksiyonuna Neden Olan Ajanlar
Gardnerella Vajinalis (Bakteriyel Vajinosis)
En sık görülen vajinal enfeksiyon ve akıntı nedeni bakteriyel vajinosisdir. Aslında bu durum normal vajina florasının değişmesi sonucu oluşan bir vajinal enfeksiyondur. Genellikle cinsel olarak aktif kadınlarda görülür. Çünkü erkeğin içeri boşalması sonucu vajina ph’sı yükselir. Bu da vajina florasını bozarak süt şeklinde, kokmuş balık kokulu akıntıya neden olur. Bu da nadiren cinsel aktif olmayan kızlarda da gardnerella vajinalis görülebilir.
Vajinal Mantar (Kandida)
Halk arasındaki adıyla mantar enfeksiyonunun en sık nedeni kandida albikanstır. Kadınların %75’i hayatları boyu en az 1 defa vajinal mantar enfeksiyonu geçirmiştir. Mantar enfeksiyonu bilinenin aksine cinsel yolla bulaşmaz. Yani vajinal mantar erkeğe bulaşmaz.
Kandida albikans sıklıkla ağız içi, boğaz, kalın barsak ve vajinada yaşar. Yani normal vücut florasında zaten kandida yani mantar bulunur. Ama sayısı azdır.
Aşağıdaki durumlarda normal floradaki kandida sayısı artar. Vajinal mantar enfeksiyon belirtileri olan beyaz peynirimsi akıntı, kaşıntı, vajinada yanma ve kızarıklık ortaya çıkar. Mantar yaygınsa idrar yaparken yanma da görülebilir.
- Antibiyotik kullanımı
- Şeker hastalığı (Diyabet)
- Gebelik
- Doğum kontrol hapı, steroid gibi ilaçların kullanımı
- Kronik zayıflık
- Vajinal duş yapılması
- Genital bölgenin sürekli ıslak veya nemli olması
Trikomonas
Trikomonas cinsel yolla bulaşan bir parazittir. Hem kadında hem de erkekte genital enfeksiyona neden olur. Trikomonas enfeksiyonu yeşil, köpüklü ve kötü kokulu akıntıya neden olur.
Üreoplazma ve Mikoplazma
Bu bakteriler de cinsel yolla bulaşır. Vajinal enfeksyon tedavisinde mutlaka eş tedavisi de vermek gerekir.
Gonore ve Klamidya
Gonore ve klamidya enfeksiyonu cinsel yolla bulaşan bakterilerdir. Gonore halk arasında bel soğukluğu olarak da bilinir. Gonore ve klamidya enfeksiyonu olan kadınların %85’de hiçbir belirti olmaz. Belirti verenlerde ise yoğun akinti, kasık ağrısı, ilişkide ağrı, ilişki sonrası kanama gibi şikayetler olur. Gonore ve klamidya tedavi edilmezse yukarı doğru yayılarak tüplerin tıkanmasına dolayısıyla da kısırlığa (infertilite) neden olabilir.
Vajinal Enfeksiyon Nasıl Anlaşılır?
Vajinal akıntı ve kaşıntı şikayeti ile gelen hastaya akıntının rengi, kokusu, beraberinde kaşıntı olup olmadığı sorularak az çok akıntının nedeni tahmin edilebilir. Ama kesin tanı jinekolojik muayene ve vajinal kültür alınarak koyulur.
Jinekolojik muayenede eğer akıntının rengi beyaz ama kokmuş balık kokusu şeklinde ise muhtemel etken gardnerella vajinalisdir (bakteriyel vajinosis). Akıntının çeşidi yeşil renkte ve köpüklü ise trikomanas enfeksiyonudur. Ayrıca Trikomanas enfeksiyonunda rahim ağzında nokta nokta kırmızı lezyonlar (çilek serviks) görülür ve sanki rahim ağzında yara varmış izlenimi verir. Trikomanas enfeksiyonunda ilişki sonrası kanama şikayeti görülebilir.
Peynirimsi akinti ile beraber vajinal kaşinti varsa, vajinal bölge kızarık ise kandida (mantar enfeksiyonu) düşünülür. Ama tabi ki kesin tanı için vajinal kültür alınır ve vajinal kültürde çıkan vajinal enfeksiyon nedenine göre ilaç tedavisi verilir.
Vajinal Enfeksiyon Tedavisi Nasıl Yapılır ?
“Vajinal akıntı ve kaşıntı için hangi antibiyotik kullanılır? Vajinal akıntı ilaç, antibiyotik isimleri nelerdir? Vajinal kaşıntı kremi hangisi?” gibi sorular kadınlar kulübü gibi forum sitelerinde en çok sorulan sorulardan biridir. Vajinal akıntı veya kaşıntı şikayeti olan kadınlara benim önerim muayene olmadan kulaktan dolma ilaç, fitil isimleri ile kendi kendilerini tedavi etmeye çalışmamalarıdır.
Yazının da başında belirttiğim gibi kulağa basit bir rahatsızlık gibi gelen vajinal enfeksiyonlar ciddi kalıcı hasarlara neden olabilir. Bu nedenle akıntı kaşıntı şikayeti olan kadınların Ankara kadın doğum muayenesi olarak, doktorun verdiği ilaçları kullanması en doğrusudur.
Vajinal Enfeksiyon Tedavisinde Kullanılan İlaçlar
Vajinal akıntı ve kaşıntı için ilaç isimlerine bakıldığında birçok çeşit antibiyotik, fitil ve kremlerin olduğu görülür. Enfeksiyona neden olan mikrobun çeşidine göre ve kültürde ajanın duyarlı olduğu antibiyotik çeşidine göre tedavi değişir.
Gardnerella vajinalis ve trikomonas enfeksiyonu için sıklıkla metronidazol ve klindamisin antibiyotikleri kullanılır. Ağızdan alınan antibiyotik dışında vajinal fitiller de akıntının geçmesi için işe yarar.
Vajinal mantar (kandida) enfeksiyonunda ise ağızdan alınan antifungal ilaçlar, fitiller veya kremler kullanılabilir. Hastanın kliniğine göre ilaçlar tek başına veya kombine tedavi şeklinde kullanılabilir (tablet+fitil+krem).
Akut vakalarda tek kür ile kaşıntı geçerken, kronik vakalarda 4-6 ay ilaç kullanmak gerekebilir. En iyi vajinal mantar ilacı ağızdan alınan tabletler ve beraberinde fitil kullanımıdır. Vajinal mantar tedavisinde mutlaka vajinal flora düzenleyici ilaçları da tedaviye eklemek gerekir.
Ureoplazma, mikoplazma, gonore ve klamidya enfeksiyon tedavisinde kullanılan ilaç isimleri ise ajanın hangi antibiyotiğe duyarlı olduğuna göre değişir. Hafif vakalarda ağızdan alınan tabletler yeterli iken, ağır vakalarda damardan antibiyotik vermek gerekebilir.
Vajinal enfeksiyon tedavisinde çoğunlukla ihmal edilen en önemli nokta, tedaviden sonra vajina florasının normale getirilmesidir. Bunun için bazı fitiller, tabletler veya bitkisel tedaviler kullanılabilir. Enfeksiyon tedavisi sonrası vajina florasını düzenlenmediği taktirde akıntı ve kaşıntı sık sık tekrarlayabilmektedir. Bu nedenle Ankara vajinal akıntı kaşıntı tedavisinde vajina flora düzenleyici ilaçlar tedavi bitimine mutlaka eklenmektedir.
Vajinal Enfeksiyonlarda Eş Tedavisi Vermek Gerekir mi?
Hayır hepsinde gerekmez. Ama Trikomonas, üreoplazma, mikoplazma, gonore ve klamidya enfeksiyonlarında mutlaka eş tedavisi vermek gerekir. Vajinal mantar enfeksiyonunda ise eş tedavisine gerek yoktur.
Vajinal Mantar Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Vajinal mantar tedavi edilmezse kadının hayat ve cinsel kalitesini bozan akıntı ve kaşıntı olur. Vajinal flora bozulduğu için diğer enfeksiyonlara yatkınlık oluşur.
Vajina Mantarını Kendi Kendine Geçer mi?
Vajina mantarı zamanla kendi kendine geçebilir. Bunun için kadının normal vajinal florasının güçlü olması gerekir. Eğer genital bölge kuru tutulursa ve vajen florası güçlü ise vajinal mantar kendi kendine geçebilir.
Rahim Akıntısı ve Kaşıntısı için Bitkisel Tedavi
Son yıllarda giderek popüler olan doğal tedavi yöntemleri Ankara vajinal akıntı ve kaşıntı tedavisinde de sıklıkla önerilmektedir. Bilimsel olarak faydası kanıtlanmamış olsa da bitkisel tedavilerin akıntı ve kaşıntıya iyi geldiği düşünülmektedir. İlaçların da bitkilerden elde edildiği düşünüldüğünde vajinal enfeksiyonda bitkisel çözümler kulağa çok da saçma gelmemektedir.
Örneğin vajinal mantar için sirkeli su iyi bir tedavi seçeneğidir. Çünkü sirkeli su vajina ph’ sını asidik yaparak vajinal floranın düzelmesini sağlar ve mantara iyi gelir.
Ancak bitkisel tedavi uygulamayı düşünüyorsanız veya uyguladıysanız mutlaka doktorunuza danışın. Doktor onayı aldıktan sonra bitkisel çözüm yöntemleri deneyin. Ankara’da aktarlardan da bulabileceğiniz rahim akıntısı ve kaşıntı tedavisinde faydalı olabilecek bitkisel tedavi yöntemleri şunlardır:
- Yoğurt
- Elma sirkesi, üzüm sirkesi
- Adaçayı
- Kekik çayı
- Aynısefa bitkisi
- Sarımsak
- İncir
- Yaban mersini
- Demirhindi
- Maydanoz
- Limon
- Soğan kürü
- Çörek otu
Bitkisel Tedaviler Vajinal Akıntı ve Kaşıntıyı Nasıl Geçiriyor?
Vajinal akıntı tedavisinde kullanılan bitkilerin 2 etki mekanizması vardır.
- Rahim florasını normale çevirir (düzenler)
- Antibiyotik gibi etki eder.
Bu etki sonucu vajinal akıntı ve kaşıntı geçer. Bitkisel tedavilerin faydalı olmasının bir nedeni de vajina ph’sını asidik yapmalarıdır. Vajina ph’sının asidik olması enfeksiyonlara karşı koruyucudur.
Gebelikte Vajinal Akıntı ve Kaşıntı
Gebelikte, hamilelik hormonlarının etkisi ile vajinal akıntı miktarı artar. Eğer akıntı beyaz renkli ve kokulu değilse endişe etmeye gerek yoktur. Ayrıca hamileliğin başında pembe renkli vajinal akıntı da normaldir. Bebeğin rahime tutunma kanaması olarak adlandırılır. Ama gebelikte kanamalı akıntı düşük tehlikesini veya erken doğum tehlikesinin işareti olabilir. Bu durumlarda mutlaka doktorunuzu aramanız gerekir.
Hamilelikte vajinal kaşıntı da çok sık görülür. Çünkü hormonların etkisi ile vajinal mantar enfeksiyonuna yatkınlık gebelikte artar. Eğer gebelikte kaşıntı ,kokulu akıntı, sarı, yeşil veya kahverengi akıntı şikayetiniz varsa mutlaka doktorunuza bilgi verin. Çünkü tedavi edilmeyen vajinal enfeksiyonlar bebekte erken doğum riskini ve düşük riskini artırır.
Vajinal Enfeksiyondan Korunmanın Yolları
Vajinal enfeksiyondan, özellikle de vajinal mantardan korunmak için ve doğal yolla geçmesi için genital bölgeyi kuru ve temiz tutmaya özen gösterin. Bunun dışında aşağıdaki önerileri yapmanız sizi hem vajinal enfeksiyondan koruyacak hem de vajinal enfeksiyona iyi gelecektir.
- Günlük ped kullanmayın
- Vajinal duş yapmayın
- Genital bölge temizliğini sabunla yapmayın, o bölge için özel üretilmiş şampuan kullanın
- Uzun süre çok dar kıyafetler giyerek genital bölgeyi havasız bırakmayın
- Pamuklu çamaşır giyin
- Vajinal enfeksiyon tedavisi görüyorsanız ilaçları düzenli kullanın ve bu süreçte ilişki olmasın
- Genital bölgenin temizliğini her zaman önden arkaya doğru yapın
- Bol su için
- Kayganlaştırıcı olarak vazelin içeren kremler kullanmayın
- Kondom kullanın
Vajinal enfeksiyon tedavisi Ankara’da Kadın Doğum Doktoru Prof. Dr. Deniz Ulaş tarafından başarılı bir şekilde uygulanmaktadır. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Referanslar
1- Anderson MR, Klink K, Cohrssen A. Evaluation of vaginal complaints. JAMA 2004;291:1368–1379. [PubMed] [Google Scholar]
2- Eckert LO, Hawes SE, Stevens CE, et al. Vulvovaginal candidiasis: clinical manifestations, risk factors, management algorithm. Obstet Gynecol 1998;92:757–765.